Śluza Kamienna - element fortyfikacji miejskich oraz ochrony przed powodziami w Gdańsku na Dolnym Mieście.
Śluza powstała w XVII w. jako nowy element fortyfikacji miejskich w trakcie tworzenia umocnień wokół Gdańska. Śluzę Kamienną wybudowano w latach 1619 - 1624 wg projektu Holendrów: Wilhelma Jansena Benninga i Adriana Olbrantsa pod nadzorem Jana Strakowskiego. Renowację oraz rozbudowę przeprowadził w latach 1710 - 1711 Jan Charpentier.
Śluzę wyposażono w dwie lunety (Świńskie Głowy), pomiędzy którymi ciągną się dwie grodzie o długości 100 m naprowadzające wody Motławy na śluzę. Na końcach grodzi stoją cztery wieżyczki - Cztery Dziewice - które miały uniemożliwiać przejście wrogich żołnierzy po grodziach. Śluzę tworzyły dwie pary wrót (obecnie zachowały się jedne wrota po stronie miasta) odległe od siebie o 20 m, istniał również most zwodzony przy śluzie.
Celem budowli była regulacja stanu wody w fosach Opływ Motlawy, umożliwienie pracy młyna wybudowanego nieopodal śluzy. Możliwe było również skierowanie wody na przedmiejską okolicę w celu jej zalania w czasie obrony miasta. W 1656 armia szwedzka odstąpiła od oblężenia po zalaniu przedpola Gdańska. W czasie sztormów na morzu (cofka) śluza chroniła Żuławy przed powodzią.
